Aile iletişimini olumsuz etkileyen pekçok neden vardir, bunlarin en önemlilerinden biri de Pasif Agresyondur.
Pasif agresyon, pasif öfke ya da bastırılan bir öfkenin başka şekilde dışa vurumudur. Oluşan öfkenin farklı bir zamanda, farklı yer ve şekilde gösterilmesi olan pasif agresyona örnek olarak, kadının yaptığı yemeği beğenmediğinde sesiz kalıp akşam eşinin ailesine ziyarete gitmek istememesi verilebilir. Pasif Agresyon aile içinde bir çok durumda ve şekilde kendini gösterebilir, eşlerin birbirine karşı, çocuğun anne/babaya, anne/babanın çocuğuna, kardeşlerin kendi içlerinde yaşanan bir çok pasif agresyon durum vardır. Pasif agresyon her şekliyle iletişime zarar verir ve bazen çözümsüz gibi görünen birçok durumun altında yatan neden budur.
Çiftler arasındaki pasif agresyon bu ikili ilişkiye en çok zarar veren tepki şeklidir. Yukarda bahsettiğimiz örnek bazen erkek tarfından da kadına karşı yapılabilir. O akşam oluşan küçük bir tartışmada haklı olduğunu düşünen ve suskun kalan eş pazar günkü ailenizle yapacağınız vapur gezisini olmayacak bir neden bularak iptal edebilir. Özellikle sözlü iletişimi sorunlu olan çiftlerde pasif agresyon en çok kullanlan tepki gösterme yoludur. Aslında olmayan iletişimin bir göstergesidir ve kısa sürede rahatlama sağlasa da uzun sürede iki tarafıda yıpratarak iletişimsizliği arttırır. Bazen bu tek taraflıdır, sadece eşlerden biri bu pasif agresyona yönelir. Bizim gibi kapalı toplumlarda, genelde eşinin sözlü iletişime kapalı olduğunu düşünen kadınlarca daha sık başvurulur. Erkek tarafı pasif agresyonda ortaya cıkan abartılı ve anlamsız tepkinin nedenini bulamadığında kadınlara karşı küçük şeylere kızma eleştirilerinde bulunurlar ve bu durum kadınlarda daha da artan öfke patlamalarına neden olur. Burada iki hatalı davranış vardır. Birincisi kadın tarafından ilk öfkenin uygun ve kontrollü şekilde büyümeden aktarılması yerine farklı şekillerde sunulması, erkek tarafında ise eşe karşı iletişimi kapatacak şekilde tutum gösterilmesidir. Böyle durumlarda eşler arasındaki iletişimi güçlendirmek şarttır. Burda ve şimdi kuralı uygulanmalı ve sorun orada halledilmeli farklı alanlara sıçramamalıdır. Oluşan bir pasif agresyon olduğunu düşünüyorsanız da mutlaka bunun altta yatan gerçek nedenini sorgulamalı ve buna müdahale etmelisiniz.
Çocuğun anneye karşı gösterdiği pasif agresyonun çeşitli nedenleri olabilir ama genel nedenleri anne ile babanın tartışmaları, çocuğun isteklerinin yapılmaması ya da kardeşe daha çok ilgi gösterildiğini düşünmesidir. Bunun sonucu olarak başka bir yerde örneğin yemekte yemek yememek, uyumak istememek, fiziksel olarak şiddet göstermek gibi birçok şekilde bu öfkesini gösterebilir. Özellike durup duruken ve normalde yapmadığı bir şeyi tepki olarak gösteriyor ise buna pasif agresyon diyebiliriz. Çocuk normal zamanlarda bunu zaten yapıyorsa, örneğin alt ıslatıyorsa ya da yemek yemek istemiyorsa bunun nedenler yanlış davranış eğitimi de olabilir. Pasif agresyon da önemli nokta normalde yapılmayan bir eylemin aniden-beklenilmeyen şekilde başlamasıdır. Bu tarz tepkilerde anne ya da baba bunun nedenıni düşünmeli ve o neden üzerinden çocukla iletişime geçmeye çalışmalıdır. O akşam yemek yemek istemeyen çocuğun bu tepkisi gündüz kardeşine alınan yeni bir oyuncak olabilir, bu durumda o oyuncağın kardeşe neden alındığı anlatılabilir.
Kardeşler arasındaki kıskançlık çoğu zaman pasif agresyonla yönlendirilir. Anne ya da babanın kardeşlerden birine sevgi göstermesi, çocuklardan birine alınan bir hediye, bir kaç saat sonra kardeşler arasında çıkacak bir kavga da o kardeşe karşı şiddete dönüşecektir. O an da kendisi sevilmediği için kıskançlık ile birlikte öfke duyan çocuk, gurur yapıp beni de sevin diyemeyecek ya da neden ona hediye alındı diyemeyecek bu öfkesini ona saldırgan davranarak gösterecektir. Eğer öfkesini biriktiren küçük çocuk ise, öfke biraz daha farklı bir yolla pasifleştirilir. Abi ya da ablanın kendisine bilgisayar oynatmadığı günün akşamında abi/abla yemekte koluna çarptı diye saatlerce ağlayabilir, ya da ona ismiyle hitap etmeye başlayabilir. Burada da abartılı ya da yine beklenilmeyen bir tepki vardır. Aranması ve üzerinde durulması gereken alttaki gerçek nedendir, anne babaya düşen burada bu nedeni görebilmek ve buna müdahale etmek olmalıdır. O sırada var olan belirtiyi bastırmanın ya da çözmeye çalışmamın uzun vadede bir yarar sağlamayacağı unutulmamalıdır.
Pasif Agresyon insanlar arası iletişime her şekilde zarar verir. İletişimin olmadığı her yerde kendini gösterir. Hayatımıza bu açıdan bakıp değerlendirdiğimizde bahsedilen örnekler gibi onlarcasını bulabiliriz. Bu örnekler hayatınızda çok fazla ise bir iletişim sorunuyla karşı karşıyasınız demektir. Karşılık olarak konuşulabildiği durumlarda pasif agresyon gibi yanlış bir yöntemden kendiliğininden korunursunuz. İnsan ilişkilerinin daha iyi olduğu öfkemizin pasif agresyona dönüşmediği bir hayatınız olması dileğiyle.
Zehra Ağır