Dr. Ayşe Nur Aslan
Dijital cihazların hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olduğu günleri yaşıyoruz. Evde, okulda, iş yerinde hayatımızın çeşitli alanlarında dijital cihazları yoğun bir şekilde kullanıyoruz. Diğer yandan araştırmalar gösteriyor ki dijital cihazların uzun süreli kullanımı esnasında ve sonrasında göz kuruması başta olmak üzere göz sağlığını olumsuz etkileyen çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar kullanım süresine ve sıklığına göre geçici olabildiği gibi sürekli kullanan bireylerde kalıcı problemlere de neden olabilir.
Peki, ekran karşısında uzun süre vakit geçirirken gözlerimiz nasıl etkilenir? Bu etkileri en aza indirmek için neler yapılabilir? Gelin bu yazımızda ele alalım.
Dijital cihazlar kullanılırken gözün alışkın olduğu mesafeden daha yakına bakılmaktadır. Bu esnada yakına odaklanmak amacıyla göz kaslarımız sürekli çalışır. Bu da gözümüzün uzak-yakın uyumunun bozulmasına bulanık ve/veya çift görmeye ve yakındaki nesnelerin net, uzaktaki nesnelerin bulanık görüldüğü yaygın bir görme kusuru olan geçici miyopi gibi problemlere yol açmaktadır.
Ayrıca dijital cihazları kullanırken göz kırpma sayımız azalmakta, bu da göz kurumasına neden olmaktadır.
Göz kuruması ise beraberinde batma, yanma, kızarıklık, kaşıntı gibi problemleri ortaya çıkarabilmektedir[i]. Dijital cihazlarla ilgili bir diğer sorun cihazların kendisinden kaynaklanmaktadır. Cihazların ekranlarından gözümüze yansıyan mavi ışık‘ retina hasarı’ gibi göz sağlığı üzerine ciddi olumsuz etkiler oluşturabilir.[ii][iii]
Görüldüğü üzere dijital cihaz kullanımı esnasında ve kullanımından sonra ortaya birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilmekte, cihazların bu olumsuz etkilerinden korunmak ve hasarı en aza indirmek amacıyla bazı hususlara dikkat edebiliriz. Bunları maddeler halinde sıralarsak:
- Öncelikle cihaz kullanım süresini mümkün olduğunca azaltabilir, cihaz başında bulunduğumuz süre boyunca sağlıklı duruş pozisyonumuza yani postürümüze en uygun mesafeden cihazı kullanabiliriz.
- Uzun süreli kullanımlarda göz kaslarımızı dinlendirmek için 20/20/20 kuralını uygulayabiliriz.
20/20/20 kuralı 20 dakikada bir 20 saniye süre ile 20 feet (yaklaşık 6 metre) uzağa bakarak gözlerimizi dinlendirmemizi sağlar.[iv]
- Saatte bir 15 dakika ara vererek bu sayede cihazdan bir süre uzaklaşarak gözlerimizi dinlendirebiliriz.
- Cihazdan yansıyan mavi ışığın gözümüze olan zararlı etkisini en aza indirmek için özellikle uzun süreli kullanımlarda bilgisayar tipi gözlük ve lens kullanabilir ek olarak cihazlarımızın ekran filtresi ve göz konforu özelliklerini aktifleştirebiliriz. Bir de ekran üzerinde bulunan kir ve toz göz kamaşmasını artırabileceği için ekrandaki ve gözlüğümüzdeki lekeleri sıklıkla temizlememiz göz sağlığımızı olumlu yönde etkileyebilir.
Uzun süre cihaz kullanımı günümüzün en temel ihtiyacı haline gelmiş durumda. Ancak bu cihazların göz sağlığımızı etkileyebileceğini hatırımızda tutmalıyız.
Sorunlar ortaya çıkmadan önce cihazları en ideal şekilde kullanarak gözlerimizi korumaya çalışmalı, gözümüzde meydana gelen olumsuz belirtilerin rahatsız edici olması ve giderek artması durumlarında göz doktorumuza başvurmayı ihmal etmemeliyiz.
[i]Sheppard AL, Wolffsohn JS. BMJ Open Ophth 2018;3:e000146. doi:10.1136/bmjophth-2018-000146
[ii]Griffiths KL, Mackey MG, Adamson BJ. Theimpactofacomputerizedworkenvironment onprofessionaloc-cupationalgroupsandbehaviouralandphysiologicalriskfactorsformusculoskeletalsymptoms: a literaturereview. J OccupRehabil 2007;17:743-65
[iii]Collin MJ, Brown B, Bowman KJ. Visual discomfortandVDTs. NationalOccupationalHealthandSafetyCommission (Worksafe, Australia) 1988;1-37
[iv]https://www.medicalnewstoday.com/articles/321536#how-to-use-the-20-20-20-rule