7 Aralık 2023 / 24 Cemaziyel Evvel 1445

Edebiyat ve Yakarış

“Dua, dua, eller karıncalanmış;

Yıldızlar avuçta, gök parçalanmış.

Gözyaşı bir tarla, hep yoncalanmış…

 

Bir soluk, bir tütsü, bir uçan buğu;

İplik ki, incecik, örer boşluğu.”

 

(Necip Fazıl, Zindan’dan Mehmed’e Mektup)

 

 

Dua’yı bir “yakarış” olarak tanımlıyor TDK Güncel Türkçe Sözlük. TDV İslâm Ansiklopedisi’nde duanın İslâm literatüründeki açıklamasını görüyoruz:

“Allah’ın yüceliği karşısında kulun aczini itiraf etmesini, sevgi ve tâzim duyguları içinde lütuf ve yardımını dilemesini ifade eder… Duanın ana hedefi insanın Allah’a halini arz etmesi ve O’na niyazda bulunması olduğuna göre dua kul ile Allah arasında bir diyalog anlamı taşır.”

Bir de hikmet penceresinden bakalım, Hazreti Mevlâna’nın Mesnevî diliyle:

“Gücün yetmiyorsa lütuf Kâbe’sine uç; çaresizliğini çare bulucuya arz et.

İnleme ve ağlama güçlü bir sermayedir; Hakk’ın rahmeti en güçlü dadıdır.

Dadı ve anne, çocuğu ne zaman ağlayacak diye bahane aramaktadır.

Allah, ağlamanız ve sütünün ortaya çıkması için sizin ihtiyaçlar çocuğunuzu yarattı.

“Allah’a dua edin” buyurdu; yakarmasız olma, böylece sevgi sütleri coşar.”

Mesnevî bir misâller denizi, anlamların arkasına anlamlar gizlenmiş. Fakat bazı şeyler de bir o kadar âşikâr. Bir bahane olsun yakarışımıza, yeter ki isteyelim. İsteyelim ki karşılık bulalım. Ârif Nihat Asya’nın “Yoktur” şiirinde de dediği gibi:

 

“Dâimî bir visâl hâlidir, aşk…

Başka yol, başka mâcerâ, yoktur.

 

Aç duâlarla, Ârif, ellerini:

Müstecâb olmadık duâ, yoktur.”

 

Karşılık bulmayan duâ yoktur diyor şair. Belki bunu bildiğinden, her okuyandan bir dua isteyerek başladı Vesiletü’n-Necât’ına Süleyman Çelebi:

 

“Ey azizler işte başlarız söze

Bir vasiyyet kılarız illâ size

 

Ol vasiyyet kim derim her kim tuta

Misk gibi kokusu canlarda tüte

 

Her kim diler bu duâda buluna

Fâtiha ihsan ede ben kuluna”

 

Vesiletü’n-Necât yani Kurtuluş Vesilesi, günümüzde bilinen ismi ise Mevlid-i Şerif. Bizler öyle sevmişiz ki bu eseri, okumak için Mevlithanlar yetiştirmiş, dinlemek için günler icat etmişiz. Madem o kadar sevdik, duamızda müellifi de unutmayalım. Vasiyeti başımız gözümüz üstüne.

 

Dua deyince anne duasını atlamak olur mu! Necip Fazıl’ın “Dua” adlı şiirinde annesini anması tesadüf değildir elbet:

 

“Ağlayasın, su yükselsin!

Belki kurtulur gemi.

Anne, seccaden gelsin;

Bize dua et, emi!”

 

Ağlamak, yakarışın bir parçası, istemenin en içten hâli belki de. Bazen dünyanın akıp giden hengâmesinden nasibini alıyor kalplerimiz. O zaman Hazreti Rûmî’nin duası gelsin aklımıza:

 

“Ey Allah’ım! Bu taş gönlü mum et. Ağlayışını hoş ve acınmış yap.”

 

Dua güzelse bize âmin demek düşer. Âmin deyince aklımıza kubbeler ve güvercin sesleri geliyorsa, bir cami avlusunda gibi huzur buluyorsak bunun sebebi biraz da Arif Nihat Asya değil midir… Onun Naat şiirindeki dizeleri unutabilir miyiz:

 

“Konsun-yine-pervazlara

Güvercinler;

“Hu hu”lara karışsın

Âminler…

Mübarek akşamdır;

Gelin ey Fatiha’lar, Yasin’ler!”

 

Âmin nidâlarıyla hatırlanan bir şiir daha var ki, okuyunca hemen anlarız kimin yazdığını. Her dizesinde vatan sevdası, îmân ile birleşir. Mehmet Âkif, “Ordunun Duası”yla çıkar karşımıza:

 

“Yılmam ölümden, yaradan, askerim;

Orduma, “gâzî” dedi Peygamberim.

Bir dileğim var, ölürüm isterim:

Yurduma tek düşman ayak basmasın.

 

Âmin! desin hep birden yiğitler,

“Allâhu ekber!” gökten şehidler.

Âmin! Âmin! Allâhu ekber!”

 

Dua bir yakarış, bir niyaz, bir diyalog. Fakat her şeyden öte bir ibadet. Kulluğun vazgeçilmez parçası. İnsan bazen bu diyalogda sessiz kalıverir, anlatamaz kendini. Söylemek istedikleri vardır, ama dili bir türlü dönmez. O zaman bir tercüman arar gönlüne. Kitap’tan, Sünnet’ten gücünü alan bir nefes bekler. Öyle ki o nefesle hitama ersin söz. Altına bir imza gibi atılsın âminler.

 

Her güzel sohbet bir duayla bitiyor. Elbet bir hikmeti vardır bunun.

 

Gelin bu yazıyı da Süleyman Çelebi’nin duasıyla tamamlayalım:

 

“Yâ İlâhî sakla sen îmânımız

Verelim îmân ile tâ cânımız

 

Biz günahkâr âsi mücrim kulları

Yarlıgayup kıl günahlardan berî

 

Kabrimizi imân ile pür nûr kıl

Mûnisin ğılmân ile hem hûr kıl

 

Hem dahi mizânımız eyle sakîl

Cennete girmeğe lûtfun kıl delîl

 

Mustafâ’ya hem civar et yâ Kerîm

Cennetü’l-firdevs içinde yâ Rahîm

 

Lûtf ile göster bize didârını

Ni’metinle toylagıl kullarını

 

Avf idüp isyânımız kıl rahmeti

Ol Habîbin yüzü suyu hürmeti

 

Sana lâyık kullar ile hemdem et

Ehl-i derdin sohbetine mahrem et

 

Hem Süleymân-ı fakîre rahmet et

Yoldaşın imân makâmın cennet et

 

Yâ İlâhi kılma bizi dâllin

Bu duaya cümleniz deyin âmin

 

Ümmetinden râzı olsun ol Mu’în

Rahmetullâhi aleyhim ecmaîn”

 

Zehra Binark