Dr. Şerife Çilli –
Ev kazaları evin içerisinde, bahçesinde, çevresinde veya yaşanılan huzurevi, yurt gibi mekanlarda oluşan kasıtsız kazalardır.
Ev kazaları yaralanmaya, sakatlanmaya ve hatta ölüme yol açabildiği için önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. Oysaki basit tedbirlerle bu kazalardan korunmak mümkün.
Araştırmalara göre tüm yaralanmaların %54’ü ve ölümle sonuçlanan kazaların %25’i evlerde meydana gelmektedir (Haytoğlu, 2021).
Ev kazalarında en riskli gruplar; çocuklar, 65 yaş üstü yaşlılar ve engelli bireylerdir.
ÇOCUKLARDA EV KAZALARI
Ev kazalarının %45’i 0-6 yaş çocuklarda görülmektedir (Haytoğlu, 2021). Çocukların öğrenme merakı ve tehlikenin bilincinde olmamaları kaza riskini artırmaktadır. Yürüme döneminde sıklıkla düşerler; masa, sehpa gibi köşeli mobilyalara çarparak yaralanabilirler. Düşme dışında çocuklarda en sık görülen kazalar şunlardır:
- Kesici-delici alet yaralanmaları
- Solunum yoluna yabancı cisim kaçması
- Üzerine mobilya düşürme veya elini kolunu sıkıştırma
- Yanıklar
- Zehirlenmeler
- Suda boğulma
- Pencereden veya balkondan düşme
ÇOCUKLARDA EV KAZALARINDAN KORUNMA
0-1 yaş arası çocuklarda;
- Bebekler yalnız bırakılmamalı; bebeğin üstüne emzik, boncuk, çengelli iğne gibi şeyler takılmamalı,
- Oyuncaklar bebeğin yutabileceği kadar küçük parçalı olmamalı, zararlı boya içermemeli, kesici veya delici parçaları olmamalı,
- Bebek karyolasının parmaklıkları çok geniş olmamalı,
- Bebekler yüz üstü yatırılmamalı.
1-6 yaş arası çocuklarda;
- Merdiven kenarında korkuluk olmalı,
- Merdiven başında ve sonunda aydınlatma yapılmalı,
- Tüm pencerelere parmaklık ve kilit takılmalı, teraslarda ve balkonlarda gerekirse çocuk teli kullanılmalı,
- Gerekirse merdiven kapıları kullanılmalı,
- Bebek yürüteci çok kolay devrilebileceği için kullanılmamalı,
- Pencerelere ve balkona yakın mobilya bulundurulmamalı,
- Mobilyaların keskin köşeleri için koruyucular kullanılmalı, devrilebilecek mobilyalar sabitlenmeli,
- Halı ve paspasların kayması önlenmeli,
- Çocuklar su dolu kova, küvet, havuz yakınında veya içinde yalnız bırakılmamalı,
- Çocukların boğazına kaçabilecek kuruyemiş, boncuk, şeker, düğme gibi şeyler ortada bırakılmamalı,
- Çocuklarda zehirlenmeler en çok bu yaş grubunda görüldüğü için ilaçlar, temizlik malzemeleri, kozmetikler çocuğun ulaşamayacağı yükseklikte ve kilitli dolaplarda saklanmalı,
- Evde zehirli bitki bulundurulmamalı (fulya, aloe vera, sümbül, difenbahya, paşakılıcı, siklamen vb. bitkiler),
- Soba ve doğalgaz zehirlenmeleri için önlem alınmalı,
- Yanıklardan korunmak için çocuk soba yanına bırakılmamalı, ulaşabileceği yerde sıcak su veya yemek dolu kap, sıcak ütü vb. bulundurulmamalı,
- Elektrik prizleri kapaklı olmalı ve elektrikli ev aletleri çocuğun ulaşamayacağı yerlerde bulunmalı,
- Bahçede kuyu varsa üstü kapalı olmalı, havuz varsa etrafı çitle çevrili olmalı,
- Evde ateşli silah varsa boş olmalı ve çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutulmalı.
YAŞLILAR VE ENGELLİLERDE EV KAZALARI
Ev kazalarından çok etkilenen diğer bir grup da 65 yaş üstü yaşlılar ve engellilerdir. Yapılan bir araştırmada, 65 yaş üstü bireylerin %27,1’i son bir yıl içinde en az bir defa ev kazası geçirdiğini belirtmiştir (Dağhan, Arabacı ve Hasgül, 2017). Ev kazaları yaşlılarda, ölüm ve sakatlık nedenleri arasında dördüncü sıradadır. Yaşlanma ile birlikte görme, işitme ve diğer vücut sistemlerinde bozulmalar meydana gelmekte ve kazalara sebep olabilmektedir.
Yaşlılarda ve engellilerde en sık görülen ev kazaları düşmelerdir. Yaşadıkları mekanda alınacak tedbirlerle ev kazalarının çoğu engellenebilir. Banyoda, merdivenlerde ve ev içinde tutamaklar bulunması, zeminlerin ıslak ve kaygan olmaması, halıların ve paspasların kaymasının engellenmesi, baston kullanılması bu tedbirlerdendir. Ayrıca yaşlılar ve engellilerde; çarpma, yanma, zehirlenme ve kesici, delici alet yaralanmaları da sık görülmektedir.
Kazaları önlemek, tedavi etmekten daha önemli ve daha kolaydır. Yaşlıların ve engellilerin ev kazalarına yönelik önlem almamalarına -eğitim düzeyleriyle bağlantılı olarak- bu konuda yeterli bilgiye sahip olmamaları ve ekonomik sebeplerle fiziksel açıdan yetersiz ev ortamlarında bulunmalarının neden olduğu düşünülebilir.
Tekrar vurgulamak gerekirse aile bireylerine ve bakım yapan kişilere eğitim verilmesi ve farkındalık kazandırılması ev kazalarının önlenmesinde atılacak en önemli adımdır.
Dağhan, Ş. Arabacı, Z., Hasgül, E. (2017) Yaşlılarda Ev Kazalarının Bilişsel Durum Ve İlişkili Faktörlere Göre İncelenmesi, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (17) 39, 75-95.
Haytoğlu, Z. (2021) Ev kazaları ve korunma, Çukurova Medical Journal, (1)3