İnsan, kelimelerle oyuncak gibi oynar. İsterse onlardan kocaman şehirler inşa eder, isterse gönülleri fetheder, isterse sözünü işiteni pamuklara sarar, isterse taştan gül çıkarır, isterse kelimelerden neşter yapar, yaraları tedavi eder. Hepsinin tersi de mümkündür. Kelimeler bazen keskin kılıç olur can yakar; kurşun olur, cana kıyar. Kelimeler böylesine büyülü ve etkilidir.
Kelimeler böylesine büyülü olduğu hâlde onları iletişimde çok iyi kullanamayız. Bazen en son söylenecek sözü, en başta söyleriz. Bazen niyetimiz iyi olduğu hâlde kendimizi öyle tersinden ifade ederiz ki gönül incitiriz. Bazen düşündüklerimizi kelimelere dökemeyiz, bazen de söylemek istediğimizi en sert kelimelerle söyleriz. O hâlde iletişimin önemli parçalarından biri olan kelimeleri kullanmakta ve sözü güzel söylemekte nasıl ustalaşabiliriz? İşte bazı püf noktaları…
- Güzel konuşmayı geliştirmenin en temel yollarından biri kelimelerini en güzel şekilde kullananlarla vakit geçirmek. Birlikte vakit geçirdiğimiz kişilerle zaman içinde hiç farkında olmadan benzeşiyoruz.
- Edebî eserleri okumak… İyi kitaplar, bize aynı anlama gelen ifadelerin çok farklı ve etkili şekillerde söylenebileceğini tatlılıkla gösterirler. Bir yandan hoşça vakit geçirirken bir yandan da ifade gücümüzü geliştiririz.
- Sözlük okumak… Sıkıcı bir eylem olsa da her gün 1 sayfa sözlük okumak, kelime dağarcığımızı zenginleştirecektir. Bu sözlük, etimolojik bilgiler de veriyorsa kelimelerin kökenlerini de keşfetmek mümkün olacaktır.
- Teknolojide çokça kullanılan İngilizceyi ve Türkçenin bolca beslendiği Arapça ve Farsçayı öğrenmek. Başka dillerde öğreneceğimiz kelimeler, kendi dilimizi de karşılaştırmalı dil öğrenimi sayesinde daha zengin bir şekilde kullanmamızı sağlayacaktır.
- Şiir ezberlemek… Az kelimeyle çok şey ifade eden şiirleri ezberlemek hem onları konuşmalarımızın içinde kullanmamızı sağlar hem de dil becerilerimizi zenginleştirir.
- Atasözü ve deyimleri öğrenmek ve günlük konuşma dilinde kullanmak… Atasözü ve deyimler, yüzlerce yıllık deneyimin özetlenmiş hâli gibidir. Sayfalarca anlatılsa berraklaşamayacak bir ifadeyi üç beş kelime ile aktarıverir. Ortak hafızanın ürünü olduğu için bireyleri toplumla birlikte geliştirir.
- Dilimizde kullanılan söz sanatları ve anlatım tekniklerini öğrenmek. Bu teknikler aslında lisede öğretiliyor ancak konuşma dilinde yeterince uygulamaya geçiremiyoruz. Bilgiye ulaşmanın çok kolay olduğu çağımızda okula gitmemiş ya da unutmuş bile olsak ya kitaplardan ya da sağlam kaynaklara dayanan internet sitelerinden öğrenmek ve uygulamak.
- Aynı ifadeyi farklı cümlelerle söyleyebilme alıştırmaları yapmak. Mümkünse bu cümleleri yazmak ve içlerinden en çok hangisinin etkileyici, hoş ve zarif olduğunu gözden geçirmek.
Yunus Emre’nin dediği gibi sözü savaşı kesmesi, yarayı iyi etmesi, gönüllere şifa olması umuduyla…