9 Aralık 2024 / 7 Cemaziye Ahir 1446

Tefsir Usûlü-18 Sûre Başları İle İlgili Sınıflandırma

Kur’an-ı Kerim’deki sûrelerin farklı ifadelerle başladığını görürüz. Sûre başlangıçları ile ilgili Celaleddin es-Suyûtî’nin yaptığı tasnif çalışması aşağıda verilmiştir.

  1. Allah Teâlâ’yı överek başlayan sûreler: 14 sûre, Allah Teâlâ’yı överek başlamaktadır. Bunların beşi (Fatiha- En’am- Kehf- Sebe’- Fâtır Sûreleri) “الحمد”, ikisi (Furkan- Mülk Sûreleri) “تبارك” , yedi tanesi de (İsrâ- Hadîd- Haşr- Saff- Cum’a- Teğâbûn- A’lâ Sûreleri) tesbih lafızları ile başlamaktadır.
  2. Hûrûf-u Mukatta’ ile başlayan sûreler: 29 sûre harf ile başlamaktadır.[1] Bunlar Bakara, Âl-i İmran, A’râf, Yûnus, Hûd, Yûsuf, Ra’d, İbrâhim, Hicr, Meryem, Tâ Hâ, Şuarâ, Neml, Kasas, Ankebût, Yâ Sîn, Sâd, Mu’min, Fussilet, Şûrâ, Zuhruf, Duhân, Câsiye, Ahkâf, Kâf, Kalem Sûreleridir.
  3. Nidâ ile başlayan sûreler: 10 sûre nidâ (hitap) ile başlamaktadır. Bunların beşi (Ahzab- Talak- Tahrim- Müzzemmil- Müddessir Sûreleri) Peygamber (sas) Efendimiz’e, beşi (Nisâ- Mâide- Hacc- Hucûrât- Mümtehıne Sûreleri) ümmete yönelik hitaplardır.
  4. Haber cümlesi ile başlayan sûreler: 21 sûre, isim ya da fiil cümlesi ile başlamaktadır. Bunlar Enfal, Tevbe, Nahl, Enbiyâ, Mü’minûn, Nur, Zümer, Muhammed, Fetih, Kamer, Rahman, Mücâdele, Hâkka, Meâric, Nûh, Abese, Kadr, Beyyine, Kâria, Tekâsur, Kevser Sûreleridir.
  5. Yemin (Kasem) ile başlayan sûreler: 17 sûre yemin ifadesi ile başlamaktadır. Bunlar Saffât, Zâriyât, Tûr, Necm, Kıyâme, Mürselât, Nâziât, Burûc, Târık, Fecr, Beled, Şems, Leyl, Duhâ, Tîn, Âdiyât, Asr Sûreleridir.
  6. Şart ile başlayan sûreler: 7 sûre şart cümlesi ile başlamaktadır. Bunlar Vâkıa, Münâfikûn, Tekvîr, İnfitâr, İnşikâk, Zilzâl, Nasr Sûreleridir.
  7. Emir ile başlayan sûreler. 6 sûre emir cümlesi ile başlamaktadır. Bunlar Cin, Alak, Kâfirûn, İhlas, Felak ve Nâs Sûreleridir.
  8. Soru ile başlayan sûreler. 6 sûre soru cümlesi ile başlamaktadır. Bunlar İnsan, Nebe’, Ğâşiye, İnşirah, Fil ve Mâûn Sûreleridir.
  9. Dilek ile başlayan sûreler: 3 sûre dilek ifadesi ile başlamaktadır. Bunlar Mutaffifîn, Humeze ve Tebbet Sûreleridir.
  10. Ta’lîl (Bir eylemin illete/sebebe bağlanması) ile başlayan sûre: Kur’an-ı Kerim’de bu şekilde başlayan 1 tane sûre vardır. O da Kureyş Sûresi’dir.
[1] Bkz: https://www.kadinveaile.com/tefsir-usulu-17-hurufu-mukatta-bazi-surelerin-baslangic-harfleri/