Okumak, kişilerin bilgi birikimlerini artıran, hoşça vakit geçirmelerine katkı sağlayan ve kendi farkındalığını idrak noktasında önemli etkileri olan bir eylemdir.
Alışkanlık dendiğinde ise akla düzenli ve devamlı bir şekilde bireylerin ihtiyaç olarak gördükleri davranışlar gelir. Okuma alışkanlığı küçük yaşlarda edinildiğinde insana olan katkısı tartışılmaz bir gerçektir. Masal kitaplarıyla başlayan süreç zaman içerisinde yerini bilim ve ilim kitaplarına bırakır. Okuma eylemi insanın temel ihtiyaçlarından biridir ki Rabbimizin ilk emri “oku” dur. Doğru bilgiye, kadim ilimlere, âlimlerin tecrübelerine hep kitaplar yoluyla ulaşabiliyoruz. Bu noktada aklımıza bu alışkanlığı nasıl elde edebileceğimiz ve en önemlisi çocuklarımıza hangi metotlarla kazandırabileceğimiz geliyor.
Maddeler halinde ifade etmeye çalışalım:
- En temel adım örnek olmaktır. Çocuklar söylenenden ziyade gördüklerini yaparlar. Eğer çocuklarımıza okumayı tavsiye ederken bizler elimize kitap almıyorsak bu davranışın alışkanlık haline gelmesini beklemek gerçekçi olmaz. Bu sebeple tercihen her gün, yapamıyorsak en azından haftada üç gün yarım saat okuma zamanı olarak belirlenebilir. Birkaç ay içinde kitap okuma vakitlerinin uzadığını ve ailece kitap okumaktan keyif aldığınızı göreceksiniz. Çok sık kitap okuyan ebeveynler olabilirsiniz ancak çocuklarınız buna şahit olmuyorsa okuma bilinci yerleşemez. O yüzden okumalar onların görebileceği yerlerde yapılmalıdır. İlk etapta çocuk kitabı merak eder, sayfaları karıştırır. Zaten amaç da budur: ilgi uyandırmak. Zaman içinde o da kitap okumaktan haz duyan bir birey haline gelecektir.
- Doğru kitap seçimi çok önemlidir. Çağımızda özellikle küçük yaştaki çocuklarımız çok fazla ekranla muhatap oluyor. Kitapları, TV ve tabletlere alternatif olarak kullanmak istiyorsak görseli güçlü kitaplar seçmeliyiz. Okuma bilmeyen çocuklar için masal ve hikâye kitaplarını eğlenceli şekilde seslendirerek okumalıyız. Böylelikle kitapların da çizgi filmler kadar keyifli olabileceğini göstermiş oluruz. Zaten küçük yaşlarda kitap bilgi aracı olmaktan ziyade eğlence kaynağıdır. Kitap seçerken çocukların yaşı ve gelişimine uygun olmasına dikkat etmek gerekir. Çocuğun algı seviyesini aşan kitaplar zararlı olabilir. Bu sebeple içeriğine hâkim olduğumuz kitaplar tercih edilmelidir.
- Çocukların ulaşabildiği yerlerde dergi ve kitaplar bulundurmak etkili bir yöntemdir. Televizyon gördüğümüzde hissettiğimiz izleme arzusu kitaplar için de geçerlidir. Ne kadar çok kitaba maruz kalınırsa okuma refleksi o denli gelişir.
- Okunan kitaplar üzerine sohbet edilmelidir. Böylelikle öğrenilen bilgiler birlikte analiz edilebilir. Çocuklar duydukları her şeyi doğru kabul etmeden önce üzerinde düşünmesi ve değerlendirmesi gerektiğini idrak edebilir. Ayrıca kitap aile içi sohbet vesilesi haline de gelmiş olur.
- Uyku öncesi masal ve hikâye kitapları birlikte okunabilir. Sürekli ebeveynlerin okuması çocuğu sıkabileceği için okumayı bilmese dahi kitabı eline alıp hayal gücüyle hikâyeler anlatmasına fırsat verilmelidir. Bu, çocuğun okumaya heveslendiğini gösterir. Bu talebini yok saydığımız takdirde ilgi ve hevesini kırabiliriz.
- Birlikte kütüphanelere gitmek, kitapçıları, kitap fuarlarını gezmek ve arkadaşlarına hediye olarak kitap almak bu bilincin oluşmasına katkı sağlar.