Hadisçilere göre hadis takririnde üç usul vardır.
Hocanın lügat, hüküm ve rical yönlerine eğilmeksizin hadisleri okuyup geçmesi demektir.
Bu usul, konunun mütehassısları için geçerlidir. Mütehassısların, hadisi hocadan işitmiş olmalarını sağlar. Açıklamalar ise, şerhlere havale edilmiş olur. Aslında bu hadisi iyi anlamanın yolu şerh ve haşiyelerin iyice tetkikidir.
2) Açıklanması Gerekli Noktaları Açıklama Usulü:
Bu, bir hadisi okuduktan sonra o hadiste geçen garib kelimeleri, çözümlü zor terkipleri, terimleri, senette görülen yeni isimleri ve o hadisle sabit olan fıkhi hükümleri yeteri kadar açıklama sonra başka bir hadise geçme usulüdür.
Bu usul, hadis öğrenmeye yeni başlamış ve devam etmekte olanlar içindir. Öğrenciler bu yolla, hadisi anlama imkân bulmuş ve tetkike dayalı bir istifade temin etmiş olurlar. Gerektikçe de hadis şerhlerine başvurarak karşılaşacakları müşkülleri çözerler.
Bu, lehte ve aleyhteki bütün görüşleri, her kelime ve terkibi şiirden şahitler getirerek, müteradiflerini zikrederek, türetilişini, kullanım yer ve manalarını belirtmek; ricalin hallerini, kabile ve yaşayışlarını açıklamak, o hadisle sabit olan hükümlerden hareketle bir takım hükümler çıkarmaya çalışmak, uzaktan yakından bir alaka kurup hoşa gidecek kıssalar, garip hikâyeler anlatmak usulüdür.
Bu usul, kendilerinin ilim ve fazilet sahibi olduğunu herkese göstermek isteyen kıssacıların başvurduğu bir usuldür.[1]
[1] Kasımi, Kavaidu’t-tahdis: 221-222; İsmail Lütfi Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 64-65.