Hadis Usûlü-37
B) Rivayet Lafızları:

1. Alfabetik Liste:

Sema’a Delalet Edenler:

Kıraat (Arz)’a Delalet Edenler:

İcazet’e Delalet Edenler:

Münavele’ye Delalet Edenler:

Kitabet’e Delalet Edenler: 

İ’lam’a Delalet Edenler:

Vicade’ye Delalet Edenler:

Rivayet Lafızlarının Önemi:

Böylesine detaylı lafızlar kullanmanın artık devri geçmiştir gibi düşünecekler olabilir. Oysa bilindiği gibi bu lafızlar makbul ve merdud hadisleri ayırdedebilmek için vazgeçilmez vasıtalardır.

Ravi, naklettiği bilgiyi hangi öğrenim (tahammül) yoluyla aldığını söylemiş olur, biz de onun doğru olup olmadığına kanaat getiririz.

Öte yandan ravi mesela icazet yoluyla aldığı bir bilgiyi sema’ yoluyla almış gibi haddesena veya ahberena diye nakledecek olsa müdellis sayılır. Hatta bazı usulcüler böyle bir raviyi yalancılıkla itham ederler. Mesela Ahmed b. Muhammed b. İbrahim es-Semerkandi, Muhammed b. Nasr el-Mervezi’den yaptığı bir çok rivayetinde böyle davranmış ve müdellis sayılmıştır.Yine İshakb. Raşid el-Cezeri de vicade yoluyla aldığı hadisler için haddesena terimi kullanıldığı için müdellistir.[1]

[1] Kadı İyad, el-İlma’: 119; Itr, Menhec: 226; İsmail Lütfi Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 63-64.