Kübra Kızıltaş –Diyetisyen –
İnsanların bağ kurmalarında sofraların önemi büyüktür. Düğünlerde, cenazelerde, tanışmalarda ve vedalarda ikramların insanlar arasındaki duygusal bağı geliştirdiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Aile ve arkadaş toplantılarında büyük sofralarda buluşmanın ve muhabbetler eşliğinde yenen yemeklerin tadının damakta ve dimağlarda kaldığı herkesçe benimsenen bir durumdur.
Dengeli ve yeterli beslenmede alınan kalori ve besin ögesi hesabı elbette önemli bir noktadır. Ancak insan ruhu belli aralıklarla yakıtını alması gereken bir meta değildir. Beslenmenin manevi yönü de göz ardı edilmemelidir.
Günümüzde hayat gailesinde bir araya gelemeyen aile üyeleri için sofralar buluşma zamanlarıdır. Bu bağlamda günün belli belirsiz saatlerinde yeme alışkanlıklarının oluştuğu, ana öğünlerin yerini sık yapılan ara öğünlerin aldığı şu zamanlarda evlerimizde yemek saatlerinin belli olması afiyetli ve selametli olacaktır. Sofra adabında bilinir ki oturur oturmaz yemeğe başlanmaz, tüm ailenin sofraya gelmesi beklenir, yemekler tabaklara konulduğunda besmele ile başlanır, günün muhabbeti eşliğinde yemeğin lezzetine varılır.
Beslenmenin manevi boyutunun yanında sofra seremonisinin bedene faydalarına baktığımız zaman yeme farkındalığının oluşması ile ağızdan sindirime kadar yolculuğu olan besinin en faydalı olacak şekilde tüketimi de sağlanmış olur.
Bunun için yapılması gerekenler nelerdir?
1. Sofraya oturduğumuzda bir müddet beklemek.
2. Telefon, televizyon vb. herhangi bir cihazla meşgul olmamak.
3. Tabağımızdaki yemeğe beş duyu organımızla odaklanarak (bakmak, koklamak, çatal-kaşıkla veyahut elimizle dokunmak, tadına bakmak ve yemeğin ismini söylemek) tüm farkındalığımızı yemeğe yönelttiğimizde sindirim ilk olarak tükürük salgısı ile ağızda başlamış olur. Hızla, görmeden, çiğnemeden yenilip yutulan yemekler sindirilemeyen parçalar hâlinde bağırsağa ulaştığında zamanla kronik hastalıklar meydana gelmeye başlar. Artık çalışmalar da gösteriyor ki hastalıklar bağırsakta başlıyor ve iyi bir sindirim bağırsağın en önemli meselesi durumunda. Sindirimin yalnızca bağırsakta olmadığı, ağızda başlayıp midede ve bağırsaklarda devam ettiği böylece farkındalıklı yemenin önemi bilinmelidir.
4. Sofradan kalktığımızda bir müddet hareket etmek ki bu, sofrayı ve bulaşıkları toplamak olabilir, yemek sonrası kan şekerini dengelemede etkili olacaktır. Yine çalışmalar akşam yemeğinden sonra 15 dk hafif dereceli hareketin insülin direncini yönetmede etkili olduğunu gösteriyor.
5. Yemeği yirmi dakikaya yayarak yemek tokluk merkezini uyarır böylece daha az zamanda çok miktar yemek yemekten sizi alıkoyacaktır. Daha az miktarda fakat yirmi dakikaya yayılarak yenilen yemek tokluk hissi verecek dolayısıyla mide tıka basa doldurulamayacaktır. Bu da afiyette kalacağımızın bir işaretidir. Tek başına yenen yemeklerin daha az zaman tuttuğunu varsayarsak aile sofralarının faydaları burada da kendini gösterecektir.
O hâlde alanların kesesine bereket, pişirenlerin eline sağlık, nimeti verene hamdolsun!
Sağlıklı günler dileriz.