Saliha Fatma Bal (Uzm.Çocuk Gelişimci & Aile Danışmanı) –
Dijital aletlerin gelişmesi ile birlikte teknoloji, aile bireyleri için önemli bir yer teşkil etmektedir. Geleneksel aile yapısı, gelişen internet teknolojisi ile değişime uğramıştır. Özellikle çocuk ve ebeveynler arasında yaşanan değişimler dikkat çekmektedir.
Aile bireylerinin dijital teknolojilerin sağladığı imkanları kullanması kaçınılmazdır. Bu durum günlük hayatta pek çok kolaylık sağlarken birtakım sıkıntılara da yol açmaktadır. Hem ebeveynlerin hem çocukların bu mecraların kullanımı ile ilgili dijital okuryazar olmaları önem arz etmektedir. Dijital aletlerin hızlı bir şekilde gündelik yaşama entegre olması teknolojilerin doğru, bilinçli ve planlı kullanımının çok önemli olduğunu göstermektedir.
Dijital teknolojilerin gelişimi ile aile içi rutinlerde ve serbest zamanların değerlendirilme şeklinde değişimler olmuştur. Bu zamanlar, aile bireylerinin birlikte geçirdikleri vakit olmaktan çıkıp teknolojik aletleri kullandıkları bir zaman dilimine dönüşmüştür.
Aile üyelerinin sağlıklı iletişim kurabilmesi ve ailenin devamlılığının sağlanabilmesi açısından serbest zaman vakitleri ve rutinler oluşturmak önemlidir. Aile bağlarını güçlendirmek amacıyla aile bireyleri ile geçirilen bu etkinlikler aile içi iletişimi kuvvetlendirerek aidiyet hissini artırmaktadır.
Dijital Aletlerin Bilinçli ve Sağlıklı Sınırlarda Kullanımı için Öneriler
- Kullanım süresi belirlemek
Dijital alet kullanımını belirli bir süre ile sınırlamak, bu süreyi aşmamaya özen göstermek daha dengeli kullanım alışkanlığı edinmek için ilk adımdır.
- Bildirimleri sınırlamak
Teknolojik aletlerle sürekli etkileşim halinde olmamızın nedeni sık sık gelen bildirimlerdir. Gereksiz bildirimleri sınırlamak, bizi istemsiz bir şekilde ekrana yönelmekten kurtaracaktır.
- Dijital detoks uygulamak
Ruh hâlinizi iyileştirmek ve zihninizi dinlendirmek için belirli bir süre boyunca ve düzenli aralıklarla dijital aletlerden uzak durabilirsiniz.
- Fiziksel aktivite ile denge kurmak
Yürüyüş ya da egzersiz yaparken dijital aletleri kullanmaktan uzak durabilirsiniz, fiziksel aktivite aşırı kullanımların etkilerini azaltmaya yardımcı olur.
- Uykudan önce dijital etkileşimi sonlandırmak
Uyku kalitesini artırmak için akşam saatlerinde teknoloji kullanımıını sınırlandırabilirsiniz. Bu uygulama aile bireylerinin dinlenmiş bir şekilde uyanmasını sağlayacaktır.
- Aralıklı molalar vermek
Dijital aletleri uzun süre kullanmanız gerektiği durumlarda, zaman zaman ara vermek ve ekrandan 5-10 dakikalık molalarla uzaklaşmak, gözlerinizi dinlendirir ve yorgunluğunuzu hafifletir.
- Gereksiz uygulamalardan arındırmak
Dijital aletlerde yüklü bulunan fakat uzun zamandır kullanmadığınız gereksiz uygulamalardan arınmak zaman kaybetmemeniz açısından fayda sağlayacaktır.
Dijital Dünyanın Etkilerine Karşı Aile İçi Rutinler
Günümüzde aile bireyleri dijital teknoloji ile kuşatılmış şekildedir. Dünya çapında yapılan bazı araştırmalar, çocukların gün geçtikçe daha küçük yaşlardan itibaren dijitalleşmeye başladığını göstermektedir. Ebeveynlerin bu bilinçle birlikte aile içi rutinlerini oluşturarak aile bağlarını güçlendirmesi ve dijital ekranlardan uzak kalarak birlikte geçirilen zaman dilimlerini artırması büyük önem taşımaktadır.
- Aile yemekleri rutini
Mümkün olduğunca tüm aile birlikte yemek yemeye özen gösterebilir. Geniş aile veya çekirdek ailenizle birlikte rutin vakitler oluşturabilirsiniz. Bu vakitlerde dijital aletlerden uzak kalmak muhabbetinizi artıracaktır.
- Görev ve sorumluluklar rutini
Çocuklara kendi yaş dönemlerine uygun görev ve sorumluluklar vererek bunu düzenli olarak takip etmesini isteyebilirsiniz. Rutin sorumluluklar ekrandan uzak kalmada etkilidir.
- Aile toplantıları rutini
Tüm aile bireylerinin katıldığı ve dijital aletlerin getirilmediği bu toplantı birlikteliği ve aile yapısını korumada etkili olacaktır. Aile toplantılarında yıllık, aylık ya da haftalık planlarınızı, hedeflerinizi konuşabilirsiniz. Oyun oynayabilirsiniz. Sevdiğiniz aktiviteleri yapabilirsiniz.
Yapılan bir araştırmaya göre belirlenen rutinlerin uygulanmasıyla uzun, mutlu ve sağlıklı yaşam arasında bir ilişki bulunmaktadır. Uygulanan bu tarz rutinler aile bireylerini dijital aletlerden uzak tatmakta, aile bağlarını güçlendirerek birliktelik ve aidiyet duygularını artırmaktadır.