Çocuklar da soyut düşünme becerileri 9 yaşından sonra gelişir. Çocuk ne kadar küçükse din konusundaki düşüncelerinin somut olaylara dayanması daha yüksektir.Bunların bir takım hayallerle beslenip zenginleşmeleri de mümkündür . Çocuklarda din ile ilgili sorular 4 yaş gibi başlar.Konuşma çözülmüş ve merak devreye girmiştir.Dış dünyayı tanıma ve sorgulama dönemi başlamıştır.Çocukların soruları ,dil gelişimine ve ilgilerine bağlı olarak değişir.Özellikle çocuklar yeni bir olayla karşılaştıkları zaman daha fazla soru sormaya başlar. Olaylar arasında mantık yürütmeye çalışırlar. Ebeveynlerinin anlatımıyla zihinlerinde dini temsilleri olgunlaştırmaya başlar.Allah,cennet ve ahiret gibi soyut kavramların oturması çocuğun zihinsel gelişimiyle doğru orantılıdır.
Aslında çocuklar cennetle ve dinle ilgili sorular sorarak Allah’ı tanımaya çalışır.Allah’ın varlığını çocuklara tanıtmak ve sevdirmek ancak cennetin anlatımıyla mümkündür.Fakat çocuğa bilgi verirken basite indirgeyerek ve zihninde somutlaştırmasına fırsat tanıyacak şekilde anlatmak gerekir.Çocuğun anlayabileceği bir dil kullanılmalıdır.
Çocuklarla yapılan çalışmalar cennet fikrinin özellikle yakınlarından birinin ölümüyle tanışınca daha fazla sorguladıklarını göstermiştir.Sevdiği birinin cennette olduğunu duymak çocuğu sakinleştirir.Allah inancı olan bir ailede büyüyen bir çocuk ölüm gerçeğini mezara girip kaybolmak gibi değil cennette buluşmak olarak algılar.
Somut algılama döneminde olan bir çocuğa (9 yaşa kadar olan dönem) bir yakınının ölümü özellikle anne-babasının ölümü anlatıldığında cennetle birlikte anlatmak çocuğu zihnen rahatlatır.Fakat cenneti anlatırken ben de annemin yanına cennete gideceğim sorusuyla 6-7 yaş civarında karşılaşılabilir. En doğru cevap ‘zamanı gelince onun yanına gideceksin,şeklinde olmalıdır. Çocuklara sadece yaşlı ve hasta insanların cennete gideceği söylenmemelidir.O zaman genç birinin ya da bir arkadaşının ölümünü algılamakta zorluk çekebilir.Cennete kızabilir,dolayısıyla zihnindeki Allah tasavvuruna kızar.
Çocuklara kafa karıştıracak ve özendirebilecek şekilde cenneti anlatmamak gerekir.Özellikle 4-6 yaş civarında çocuklar cennete gitmemek için uyumayı ve yemek yemeyi bırakabilir.Diğer sevdiği insanların gitmesini istemediği için kendi de uyumayı reddettiği gibi çevresindeki insanların uyumasına da karşı çıkabilir.Bu kaygının sebebi’çocuğa annen öldü ‘açıklaması yapmak yerine’ annen uzun bir uykuya daldı ve hiç uyanmayacak. Buradan cennete gitti.’açıklamasının yapılmasıdır.
Çocukların yaşına ve zihinsel gelişimine göre cenneti algılamaları ve tasavvur etmeleri farklılık gösterir.Okul öncesi dönemde cenneti zihinlerinde tanımlayamazlar.3 -4 yaş gibi cennet sabah gidilip akşam dönülebilecek bir yerdir. Çünkü ölüm bu yaşlarda hayatın bir bölümü gibi algılanır. Cennetle ilgili algılamalar 5-6 yaş civarında çikolataların ve oyuncakların olduğu bir yerdir.Küçük yaştaki çocuklar için cennet mekan olarak dünyada bir yerde bulunur. 7 -8 yaşından itibaren çocuklar cennetin uzayda bir yer olduğunu düşünür.
Cennette iyi insanların yaşadığı ve bulunduğu fikri 7-8 yaş civarında görülür.Cennete kötü ve yalan söyleyen insanlar giremez.
Çocukların yaş düzeyine ve cinsiyetine göre cennetle ilgili yaptıkları resimlerde de farklılıklar dikkat çekicidir. Kız çocukların 8-9 yaş civarında cennetle ilgili yaptıkları resimlerde ihtişamlı elbiseler ve süslü saray gibi evler dikkati çeker.Erkek çocuklarda ise kendilerini güçlü ve hızlı gösterecek arabaların ve giysileri çizdiklerini görebiliriz. Kız çocuklarda cennet herkesin güzelleştiği ve prenses gibi dolaştığı bir yerken ,erkekler için ise insanların güçlü olduğu ve hiç yenilmedikleri bir yerdir.
Psikolog Belkıs Ertürk